Rzemiosło artystyczne to kategoria, której początki sięgają starożytności. Już wtedy, zarówno w kulturach basenu Morza Śródziemnego, jak i w cywilizacji chińskiej, pojawiła się potrzeba tworzenia przedmiotów codziennego użytku w sposób piękny i wyjątkowy. Chodziło o to, by przedmiot nie tylko spełniał swoją funkcję, ale również podkreślał status właściciela i budził zachwyt.
Wartość tych przedmiotów rośnie dzięki ich unikalności i ograniczonemu dorobkowi twórców, rosnącym cenom metali szlachetnych (srebro, złoto) i miedzi, wykorzystywanych w rzemiośle artystycznym oraz zmniejszającej się dostępności na rynku przy nieustannym zainteresowaniu inwestorów i kolekcjonerów.
Drewniana łyżka z inicjałem „V”, Polska, XIX w.
Ręcznie rzeźbiona łyżka drewniana o długości 23 cm, pochodząca z Polski, datowana na XIX wiek lub wcześniej. Czarka głęboka, wyraźnie użytkowa, ze śladami eksploatacji. Trzonek ozdobiony rytami w formie ząbkowanej linii oraz inicjałem „V”, pełniącym funkcję identyfikacji właściciela. Na końcu zachowany rzemień z przytwierdzoną starą papierową metką kolekcjonerską.
W XIX wieku w Polsce łyżki tego typu należały do podstawowych przedmiotów codziennego użytku w gospodarstwach wiejskich i pasterskich. Wykonywano je ręcznie z jednego kawałka drewna, co wpisywało się w tradycję polskiego rzemiosła ludowego, opartego na prostych, trwałych materiałach.
Egzemplarze z zachowanymi oznaczeniami należą dziś do rzadkości, dokumentując rozwój polskiej kultury materialnej i codziennych praktyk życia na wsi.
Kaplerz z Matką Boską Częstochowską i Orłem, Polska, XIX w.
Karol Juliusz Minter (1812 – 1892), Szkatuła z pokrywą w formie płyty nagrobnej króla Stefana Batorego, cyna
Klamra do pasa przeworskiego, srebro złocone, Polska, XVII w.
Klamra do pasa przeworskiego, srebro, Polska, XVII w.
Kroczący lew, srebro złocone, Europa Zachodnia, XVII-XVIII w.
Łyżka barokowa, srebro, Polska, ok. 1650
Łyżka barokowa, srebro, Wrocław, pocz. XVIII w.
Łyżka tzw. „apostolska” ze św. Szymonem, srebro, Anglia, XVIII w.
Piękno odróżnia rzemiosło artystyczne od zwykłych przedmiotów użytkowych. Kubek może być drewniany i prosty, wtedy nie mówimy o sztuce. Ale jeśli wykonany jest ze srebra, cyzelowany, grawerowany, ozdobiony ornamentami, aniołkami i jeszcze dodatkowo złocony, to już jest rzemiosło artystyczne. Twórcą takiego obiektu jest rzemieślnik, który jest także artystą.
Przedmioty z kruszców szczególnie ulegały recyklingowi w różnych okolicznościach historycznych. Przykład epoki napoleońskiej, gdy rząd pruski zmuszony do płacenia kontrybucji nakazał obywatelom oddawanie przedmiotów srebrnych i złotych do przetopienia na monety, pokazuje jak wiele dzieł przepadło. Ocalały tylko te wykupione przez właścicieli lub uznane za wybitne dzieła sztuki.
Przedmioty szklane łatwo ulegały zniszczeniu, stąd są szczególnie rzadkie i cenne. W Polsce, doświadczonej licznymi wojnami, bardzo mało rzeczy tego rodzaju przetrwało.
Rzemiosło artystyczne to wdzięczny przedmiot kolekcjonowania. Wiele obiektów nadal można używać, inne zdobią witryny jako inwestycja. Ograniczona liczba zabytków będzie tylko maleć, a kruszce systematycznie drożeją.
Sybaris Galeria Sztuki Dawnej oferuje wyselekcjonowane dzieła rzemiosła artystycznego, które łączą funkcjonalność z nieprzemijającym pięknem i wartością inwestycyjną.